Voor de één is verantwoorde cosmetica belangrijk met het oog op het milieu en voor de ander vanwege de gezondheid. Vaak denken we niet na over de veiligheid van cosmetica: we gaan ervan uit dat onze producten per definitie veilig bevonden moeten zijn alvorens ze op de markt komen. Maar is dat ook zo?
Veilig
Om je gerust te stellen: alle cosmeticaproducten die via de officiële weg de douane in Nederland en België passeren zijn veilig voor gebruik. Althans, als het product in de originele verpakking zit en met de juiste INCI-lijst, zoals het product is geregistreerd door de fabrikant. Een fabrikant is namelijk verplicht om zowel de ingrediëntenlijst als de verpakking te laten registreren. Zo neemt de fabrikant de verantwoording voor de veiligheid en originaliteit van het product. Die verantwoordelijkheid geldt niet (volledig) voor de toepassing en inzetbaarheid van het product: verkeerd gebruik van het product of een onjuiste indicatie kan uiteraard alsnog zorgen voor complicaties. En daar ben je als specialist zelf verantwoordelijk voor. Dat betekent dus dat je je huiswerk goed moet doen en jezelf moet laten scholen of informeren over je producten: je bent en blijft verantwoordelijk voor wat je met je klanten doet.
Kromme richtlijnen
Wie de vorige alinea goed heeft gelezen, heeft ongetwijfeld begrepen dat er een grote verantwoordelijkheid ligt bij de fabrikant. Uiteindelijk zijn de registraties doorslaggevend of iets op de markt komt of niet. Maar toch zijn er regels verzonnen om uitzonderingen mogelijk te maken, ook voor fabrikanten. Wellicht ga je nu dingen lezen waarvan je denkt dat ze niet mogelijk zijn, maar het is echt zo. Allereerst zijn ook fabrikanten afhankelijk van hun toeleveranciers en de informatie die zij van die leveranciers krijgen. En daar kunnen laboratoria en de farmaceutische industrie erg creatief in zijn. Maar wat niet weet, wat niet deert, toch?
Daarnaast kunnen bepaalde wetten en richtlijnen elkaar in de weg zitten of tegenspreken. Het is zo krom als een banaan. Zo kan een product uit Azië of Australië heel andere grondstoffen bevatten dan een product met hetzelfde doel uit de USA. Allemaal zijn ze veilig voor gebruik en geven ze oogverbluffend resultaat terwijl het ene product grondstoffen bevat van de ‘zwarte lijst’ en de ander niet. Een product met bijvoorbeeld hydroquinone kan in de USA gewoon in de winkel verkocht worden terwijl het in Nederland enkel op recept via de apotheek verstrekt mag worden. Iets om over na te denken…
Eindeloze discussie
Een andere never ending story is het verhaal van de maximale doseringen van bepaalde ingrediënten in persoonlijke verzorging. Tandpasta, maandverband en shampoo worden over één kam geschoren met skincare. Typerend is wel dat ze allemaal een ander doel en gebruik hebben, maar toch worden afgerekend op hetzelfde stofje. Echt handig is het niet en toch moeten we er rekening mee houden.
Veranderingen
Neem nou een voor ons bekend stofje: retinol. Het meest wetenschappelijk bewezen huidverjongende stofje ever. Ja, retinol en andere vitamine A-gerelateerde werkstoffen kunnen de huid irriteren en complicaties geven. En ja, soms ontstaan deze irritaties ook echt. De rol van de huidspecialist voor het juiste advies en gebruik is erg belangrijk. Maar is die mogelijke irritatie een reden om de toegestane doseringen gigantisch te verlagen? Het antwoord laat ik in het midden, maar ik leg graag uit hoe krom ik deze aanpassingen vind. Maar buigen zullen we, want de wet is al definitief…
Allereerst: vitamine A-gerelateerde cosmeticaproducten zijn al sinds het laatste kwart van de vorige eeuw op de markt. Ondertussen zijn de formuleringen sterk aangepast en sinds die tijd is veel meer kennis beschikbaar over het gebruik en de veiligheid van retinol en soortgelijke ingrediënten. Nu vindt de wet- en regelgeving dat bijna alle vitamine A-gerelateerde werkstoffen in skincare te hoog gedoseerd zijn. De achterliggende reden hiervoor is de gevoeligheid en irritatie die kan ontstaan bij het gebruik ervan. De wetgeving kijkt niet naar de geavanceerde delivery systemen of het tempo waarin de werkstof wordt afgegeven: er wordt uitsluitend gekeken naar de dosering. Het is wat het is. Aan de wet kan niks meer veranderd worden: de kogel is dus al door de kerk.
En dan nu de oplossing (volgens dezelfde wet- en regelgeving) die vanaf eind 2023 (nu dus ongeveer) van kracht gaat: vanaf het vierde kwartaal van 2026 is het toegestane percentage aan retinol, retinyl palmitaat en retinyl acetaat in skincare producten maximaal 0.3%. En tot die tijd mogen hogere doseringen tot het tweede kwartaal van 2025 geïmporteerd worden. En nogmaals: verkoop aan consument mag tot het vierde kwartaal van 2026.
Als trouwe burger en huidspecialist die de veiligheid van zijn klanten hoog in het vaandel heeft staan, begrijp ik, al zeg ik het zelf, best veel. Maar één ding begrijp ik niet: is een vitamine A- gerelateerde werkstof nu echt gevaarlijk? En zo ja, is dat dan vanaf eind 2026 of nu ook al?
