Ondanks de toenemende mate waarmee huidverzorgingsmerken hun peptidenformules promoten en het groeiend aantal consumenten dat op zoek is naar deze producten staat de wetenschap ten aanzien van peptiden nog in de kinderschoenen. Klinisch onderzoek heeft inmiddels aangetoond dat peptiden niet alleen uitermate effectief zijn bij rimpels, littekens of een dunne huid, maar tegelijkertijd een goed alternatief zijn bij (over)gevoeligheid voor retinol of fruitzuren. De ontwikkelingen zijn echter dusdanig veelbelovend dat peptiden ook worden gezien als een veilig alternatief of goede ondersteuning bij injectables omdat bepaalde peptiden hebben bewezen een (milde) botox-achtige werking te hebben; zonder risico of neveneffecten voor huid of gezichtsspieren.

Wat zijn peptiden?

Peptiden zijn actieve moleculen die qua structuur lijken op proteïnen. Ze bestaan beide uit een keten van aminozuren. Het verschil? Ketens bestaande uit meer dan 50 aminozuren noemen we proteïnen, ketens met minder dan 50 aminozuren zijn peptiden. In tegenstelling tot proteïnen worden peptiden geclassificeerd op basis van hun lengte (het aantal aminozuren). Over peptiden wordt dan ook wel gesproken in termen van dipeptiden (2 aminozuren), tripeptiden (3), tetrapeptiden (4), pentapeptiden (5) etc. Hoewel er vermoedelijk duizenden soorten natuurlijk voorkomende peptiden bestaan, zijn er tot op heden slechts een paar honderd gekarakteriseerd.

Verschillende typen

Peptiden spelen een aantal belangrijke rollen in ons lichaam. Afhankelijk van het soort peptide zijn ze betrokken bij onder andere het verminderen van ontstekingen, het versterken van antioxidant beschermingsmechanismen in de huid, het reguleren van bepaalde lichaamsfuncties en hebben zij zelfs pijnstillende eigenschappen. In de cosmeceutical huidverzorging worden drie typen peptiden gebruikt:

  • Signaalpeptiden: sporen de fibroblasten aan de collageenproductie te verhogen en remmen tegelijkertijd de afbraak van bestaand collageen.
  • Neurotransmitters: peptiden die spiercontracties afzwakken op basis waarvan hen een botox-achtige werking wordt toegeschreven. 
  • ‘Drager’-peptiden: leveren en stabiliseren sporenelementen die betrokken zijn bij wondheling en enzymatische processen.

Werking

Gezien het feit dat huidveroudering wordt veroorzaakt door 1) afbraak c.q. verminderde aanmaak van collageen en elastine en 2) een vertraging van het huidvernieuwingsproces, lijken peptiden de ‘perfecte match’ als basis voor anti-age producten. Peptiden zijn echter niet alleen kostbaar als ingrediënt. In hun natuurlijke vorm hebben ze ook tekortkomingen die hun effectiviteit als huidverzorgingsingrediënt aanmerkelijk beïnvloedt, namelijk:

  • door hun grote moleculaire structuur zijn peptiden niet in staat tot in het stratum corneum door te dringen.
  • bij gebruik in producten op waterbasis zijn peptiden vrij instabiel. Onder invloed van water breken peptideverbindingen af, waardoor zij hun werking verliezen.
  • mochten peptiden door weten te dringen tot in het epidermis, dan kunnen de daar in de huid aanwezige enzymen ook zorgen voor afbraak van peptideverbindingen.

Biochemici hebben echter creatieve manieren gevonden om de bovengenoemde beperkingen te omzeilen, onder andere door vetzuurcomponenten zoals stearinezuur, ascorbyl palmitaat of palmitinezuur aan het peptidemolecuul te binden. Hierdoor zijn peptiden niet alleen in staat wel degelijk tot in de diepere huidlagen door te dringen, maar wordt ook de specifieke werking van peptiden ten aanzien van onder andere de collageenaanmaak nog eens versterkt. 

Populaire peptiden

De in huidverzorgingsproducten meest gebruikte peptiden zijn palmitoyl pentapeptide-4, acetyl hexapeptide-8 en GHK-C.

  • Palmitoyl pentapeptide-4: een signaal peptide die de fibroblasten aanspoort tot collageenaanmaak en de afbraak van bestaand collageen remt. Deze peptide, voorheen ook wel palmitoyl pentapeptide-3 genoemd en commercieel gezien aangeprezen onder de noemer matrixyl, werd tijdens het 20e World Congress of Dermatology in Parijs in 2002 veelbelovend genoemd, aangezien uit onderzoek bleek dat pentapeptide-4 tot aanzienlijke verbetering van rimpels leidt in vergelijking met bijv. retinol, zonder de bij retinol behorende irritatie. Toevoeging van palmitinezuur aan de peptideketen maakt deze peptide prima opneembaar door de huid1. 
  • Acetyl hexapeptide-8: voorheen acetyl hexapeptide-3 genoemd en commercieel gezien aangeprezen als argireline. Deze peptide wordt qua werking vaak vergeleken met botox door het vermogen zenuwsignalen (neurotransmitters) die zorgen voor aanspanning van gezichtsspieren te blokkeren, zonder deze te verlammen. Hoewel het zonder twijfel veel minder krachtig werkt dan botox, is klinisch bewezen dat argireline een opmerkelijke antirimpel werking heeft bij aanbrenging op de huid2.
  • GHK-Cu: het grote enthousiasme omtrent peptiden in huidverzorging begon destijds met de koperpeptide GHK-Cu, dat in 1973 door de Amerikaanse arts Loren Pickart werd ontdekt. Het is een zogenaamde ‘drager’-peptide en heeft onder andere bewezen effectief te zijn bij wondheling, het verminderen van fijne lijntjes en de diepte van rimpels3-4. 
  • Matrixyl 3000: peptiden worden ook vaak in combinatie gebruikt, zoals het geval is bij Matrixyl 3000 - een combinatie van palmitoyl oligopeptide en palmitoyl tetrapeptide-7. Uit onderzoek blijkt dat zij in combinatie in staat zijn rimpel volume en diepte te verminderen5.

Klinisch bewezen werkzame concentraties

Om echt effectief te zijn moeten peptiden in de juiste dosering gebruikt worden. Helaas zijn de precieze ingrediëntdoseringen meestal niet op de verpakking terug te vinden. Gezien de hoge kosten die gepaard gaan met het gebruik van peptiden, gebruiken veel producenten lagere doseringen dan de uit wetenschappelijk onderzoek blijkende effectieve doseringen. Het is een veel gebruikte marketingtruc die de fabrikant in staat stelt het gebruik van de peptide aan te prijzen en een lagere prijs te rekenen. Dergelijke producten zijn echter met zekerheid als ineffectief te bestempelen. Om deze reden is het dan ook van belang om je te verdiepen in de wetenschappelijke onderbouwing ten aanzien van de claims van fabrikanten. Het merk Janson Beckett Cosmeceuticals (in Amerika één van de belangrijkste ontwikkelaars van huidverzorging op basis van peptiden en anti-oxidanten) werkt dan ook uitsluitend met minstens de minimale dosis peptiden die in klinische studies heeft bewezen efficiënt te zijn, en gebruikt waar mogelijk zelfs hogere concentraties, indien dit de werkzaamheid van het product bevordert. De eerste peptideformule, AlphaDerma CE, werd in 2004 op de markt gebracht en direct door experts verwelkomd als een van de meest revolutionaire producten in de aanpak van huidveroudering; het was het eerste anti-age product dat 10% argireline combineerde met alfa liponzuur, vitamine C ester, DMAE en uv-bescherming in een product. Daarbij werkt Janson Beckett met vloeibaar collageen en een 100% gevriesdroogd elastineconcentraat, 10x krachtiger dan elke andere vorm van elastine die in de huidverzorging te vinden is. Janson Beckett is inmiddels internationaal verkrijgbaar in meer dan twaalf landen via dermatologen, laserklinieken, apotheken, cosmetisch/esthetisch instituten en spa’s en wordt ingezet ter ondersteuning na injectables, microdermabrasie, (chemische) peelings of laserbehandelingen.

peptiden onderzoek microscoop

Referenties:

1 CL Guttman, Studies demonstrate value of procollagen fragment Pal-KTTKS, Dermatology Times 23 9 (Sept 2002)

2 C Blanes-Mira, J Clemente, G Jodas, A Gil, et al, A synthetic hexapeptide (Argireline) with antiwrinkle activity, International Journal of Cosmetic Science 24 303-310 (2002)

3 Y Wegrowski, FX Maquart and JP Borel, Stimulation of sulfated glycosaminoglycan synthesis by the tripeptide-copper complex glycyl-L-histidyl-L-lysine-Cu2+, Life Sciences 51 13 1049-1056 (1992)

4 MB Finkley, Y Appa and S Bhandarkar, Copper peptide and skin. Cosmeceuticals and Active Cosmetic, New York, 549-563 (2005)

5 Digitalebookden.com/two-matrikines-to-fight-sign-of-ageing.html (Accessed Apr 29, 2011)

Bronvermelding:

SkinInc. Magazine July 2011 - article written by dr. Ahmed Abdullah, MD, FACS, a board-certified plastic and cosmetic surgeon, is CEO, co-founder and formulator of Lexli International, Inc. He is a member of the International Aloe Science Council (IASC) based in Dallas, and has served on its board. Abdullah is a clinical associate professor of plastic surgery at the University of North Dakota School of Medicine in Grand Forks, North Dakota, and owns and practices at Plastic Surgery Institute PC and the Lexli Skin Care Center, both of which are based in Fargo, North Dakota.

Janson Beckett Cosmeceuticals – dr. Peter Rullan, MD Dermatology Institute, former President of the San Diego Dermatology Society and Board Member, California Academy of Cosmetic Surgery.