Gebruik van voedingssupplementen, maar ook van heel gangbare voedingsmiddelen, kan in incidentele gevallen resulteren in overdosering van microvoedingsstoffen. Een voorbeeld is rood vlees dat rijk is aan het mineraal ijzer. Wie daarvan te veel eet, kan een te hoog ijzergehalte in het bloed krijgen. En dit is door wetenschappers in verband gebracht met onder meer ouderdomsziekten. Ook van vitamines kun je te veel innemen. Dit geldt vooral voor de ‘vetoplosbare’ vitamines A en D. Deze kunnen immers in de lichaamsweefsels worden opgeslagen. Ben je dol op lever(worst)? Dan bestaat de kans dat je te veel vitamine A binnenkrijgt. Het menselijk lichaam kan ‘wateroplosbare’ vitamines niet opslaan, met uitzondering van vitamine B12. Daarom verlaat een eventueel teveel van vitamine B1, B2, B3, B5, B6, B8, B11 (foliumzuur) en vitamine C via de urine het lichaam. Maar dit betekent nog niet dat je niks zult merken van zo’n teveel. Zo kan te veel vitamine C resulteren in diarree, maar daarvoor moet je wel heel veel vitamine C slikken. De diarree gaat vanzelf weer over als je de dosis verlaagt.
Ook voor het immuunsysteem
Al met al lijkt het vooral bij de vetoplosbare vitamines raadzaam om te zoeken naar een gulden middenweg: voorkom tekorten, maar óók een teveel. Vergeet daarbij niet dat we bij sommige voedingsstoffen collectief veel dichter bij een tekort zitten dan bij een overschot. En juist vitamine D is daarvan een sprekend voorbeeld. De meeste Nederlanders hebben aan het eind van de winter namelijk te weinig vitamine D in hun bloed, blijkt uit onderzoek. En dat is ongewenst, omdat vitamine D niet alleen belangrijk is voor het bewegingsapparaat (botten én spieren), maar ook voor het immuunsysteem. Het is dus geen verrassing dat een Brits onderzoek in 2017 – dus ruim vóór de pandemie – aantoonde dat vitamine D-suppletie het risico van een luchtweginfectie verlaagt. De onderzoekers analyseerden gegevens uit 25 verschillende studies, waaraan in totaal ongeveer 11.000 mensen meededen. Ze concludeerden dat het geven van een vitamine D-supplement beschermend werkt tegen een acute infectie van de luchtwegen, waartoe intussen ook een infectie met het SARS-CoV-2 virus behoort.
ADH geldt niet bij ziekte
Op 1 januari 2020 telde ons land 10,2 miljoen mensen met een chronische aandoening. Dus ruim de helft van de bevolking. Patiënten met zo’n aandoening worden door reguliere artsen regelmatig weerhouden van voedingssupplementen. “Pas op voor overdosering!”, is de veelgehoorde mantra. Waarbij dan wordt verwezen naar de aanbevolen dagelijkse hoeveelheden (ADH’s), die het hart vormen van het voedingsbeleid in ons land. De ADH’s voor de verschillende vitamines en mineralen zijn gebaseerd op voedingsnormen die zijn vastgesteld door de Gezondheidsraad. De Schijf van Vijf is hiervan weer afgeleid. Echter: wat veel artsen zich niet lijken te realiseren, is dat de ADH’s uitsluitend gelden voor gezonde mensen. Een citaat uit het factsheet ‘Aanbevelingen voor vitamines, mineralen en spoorelementen’ van het Voedingscentrum: “Er zijn voedingsnormen vastgesteld voor de hoeveelheden microvoedingsstoffen die gezonde mensen nodig hebben”. Ook de Gezondheidsraad stelt dat de aanbevolen hoeveelheden alleen gelden voor ‘gezonde’ mensen.
Chronisch zieken weerhouden van suppletie met verwijzing naar de ADH’s is daarom een kunstfout, die hen onnodig schade kan berokkenen. We zien dit nu helaas ook gebeuren rond Long-Covid, de chronische aandoening die mensen kunnen overhouden aan een acute corona-infectie. Mensen met Long-Covid worden helaas op officiële websites gewaarschuwd voor voedingssuppletie. Zoals op de site van C-support, een stichting die werkt in opdracht van het Ministerie van VWS. “Wees terughoudend met extra vitamines en voedingssupplementen”, luidt daar het advies. “Als u gezond en gevarieerd eet dan krijgt u normaal gesproken voldoende vitamines en mineralen binnen.” Helaas wordt verzuimd te melden dat patiënten door hun aandoening mogelijk een hogere behoefte hebben aan (bepaalde) voedingsstoffen.
Tekst: Toine de Graaf
N.b. Dit is een deel uit het artikel 'Overdosis Vitamines?' uit Esthé, vakblad voor de professionele schoonheidsspecialist. Wil je dit nummer nabestellen en het gehele artikel lezen, stuur dan een mail naar coiffure@mijntijdschrift.nl onder vermelding van Nabestelling Esthé november 2022. Vergeet niet je naam en adresgegevens te vermelden.
